Gentiana lutea L.

Ιστορία

Η λέξη "Gentiána" είναι λατινική και σύμφωνα με τον Πλίνιο και τον Διοσκουρίδη, αναφέρεται στον τελευταίο βασιλιά των Ιλλιριανών Λαβετιανών, οι οποίοι λέγεται ότι ανακάλυψαν τις θεραπευτικές ιδιότητες του φυτού. Η λέξη "Lutea" προέρχεται από την λατινική λέξη "luteus" που σημαίνει "κίτρινο".
Η ρίζα της γεντιανής έχει περιφραφεί λεπτομερώς από τον Διοσκουρίδη, τον Πλίνιο, τον Κέλσο και τον Γαληνό. Θεωρούταν φάρμακο εναντίων των δηλητηριώδων δαγκωμάτων ζώων, πλευρικών πόνων, παθήσεων του στομάχου και του ήπατος, κραμπών και πυρετού. Ο Leonhard Fuchs έγραψε τον 16οαιώνα: "Ο χυμός και η ρίζα της γεντιανής εξαλείφουν τη δυσκοιλιότητα. Όντας βασικό φάρμακο για πάσης φύσεως δηλητηριάσεις είναι επίσης πολύ καλά ανεκτό από άτομα με αδύναμο στομάχι".

Χαρακτηριστικά βοτάνου

Η γεντιανή είναι ανθεκτικό φυτό το οποίο μπορεί να ζήσει έως 60 χρόνια. Μετά την πάροδο αρκετών χρόνων, η ισχυρή της ρίζα σχηματίζει μια ροζέτα στη βάση της, με μεγάλα ελλειπτικά φύλλα. Το κούφιο κοτσάνι του φυτού, το οποίο μπορεί να φτάσει το 1 μέτρο ύψος, δεν μεγαλώνει μέχρι τον 10ο ή 12ο χρόνο. Το κοτσάνι φέρει τρία με δέκα κυματιστά ψευδο-σπονδύλια τα οποία φέρουν χρυσοκίτρινα, καλοσχηματισμένα άνθη και σχηματίζουν μια στεφάνη με πέντε κορυφές. Τα μεγάλα, μπλε-πράσινα, ελλειπτικά φύλλα βρίσκονται αντιδιαμετρικά. Η γεντιανή ανθίζει από τον Ιούλιο μέχρι τον Αύγουστο.

Φυσικό περιβάλλον

Η γεντιανή είναι φυτό του βουνού και μεγαλώνει σε ορεινά λειβάδια σε υψόμετρο από 750 έως 2500 μέτρα. Απαντάται στους πρόποδες βουνών της Κεντρικής και Νότιας Ευρώπης και στη Μικρά Ασία, σε μέτριο υψόμετρο. Η Gentiana lutea είναι το μόνο είδος γεντιανής που μπορεί να καλλιεργηθεί για φαρμακευτικούς σκοπούς.

Παρασκευή

Η A.Vogel χρησιμοποιεί τις φρέσκιες ρίζες διετών φυτών, οι οποίες συλλέγονται από το φυσικό περιβάλλον, για να παρασκευάσει αλκοολικό μητρικό βάμμα. Για την παρασκευή θεραπευτικών σκευασμάτων, οι ρίζες ξεθάβονται την άνοιξη ή το φθινόπωρο και επεξεργάζονται ταχύτατα, για να αποφευχθεί πιθανή ζύμωσή τους. Οι ζυμωμένες ρίζες είναι πιο αρωματικές, αλλά λιγότερο αποτελεσματικές και χρησιμοποιούνται για την παρασκευή ηδύποτων γεντιανής και άλλων πικρών λικέρ.