Τι μπορεί να βλάψει το ανοσοποιητικό μας σύστημα;


02 Δεκεμβρίου 2021

Το ανοσοποιητικό σύστημα περιλαμβάνει σύνολο οργάνων και βιολογικών μηχανισμών που συμβάλλουν στην άμυνα και στην προστασία του οργανισμού μας. Η εύρυθμη λειτουργία του είναι ζωτικής σημασίας για την επιβράδυνση της βιολογικής γήρανσης και την αποφυγή εμφάνισης διαφόρων διαταραχών, όπως είναι οι αλλεργίες, τα αυτοάνοσα νοσήματα, οι λοιμώξεις κ.ά. Η λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος μπορεί να επηρεαστεί τόσο από ενδογενείς όσο και από εξωγενείς παράγοντες όπως: οι λοιμώξεις, η διατροφή, η άσκηση, ο ύπνος, η κατάχρηση αλκοόλ και το κάπνισμα.

Λοιμώξεις

Η αποτελεσματικότερη άμυνα του οργανισμού κατά τη διάρκεια της περιόδου έξαρσης των ιώσεων και του κοινού κρυολογήματος είναι ένα υγιές και λειτουργικό ανοσοποιητικό σύστημα. Ωστόσο, πρέπει να γνωρίζουμε ότι πολλά από τα δυσάρεστα συμπτώματα που βιώνουμε κατά τη διάρκεια της λοίμωξης, όπως πονοκέφαλος, φτέρνισμα ή βουλωμένη μύτη είναι κυρίως αποτέλεσμα της φυσιολογικής ανοσολογικής απόκρισης του οργανισμού μας απέναντι στον παθογόνο παράγοντα (αντιγόνο) που επιτυγχάνεται μέσω της ενεργοποίησης φλεγμονώδους αντίδρασης. Η φλεγμονή αποτελεί βασική τακτική του ανοσοποιητικού μας συστήματος προκειμένου να ανταποκριθεί σε κάθε είδους λοίμωξη. Εντούτοις, αν η αντίδραση αυτή διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα ή συμβεί όταν δεν είναι απαραίτητη, χαρακτηρίζεται ως χρόνια φλεγμονή η οποία είναι δυνατό να έχει μακροχρόνιες επιδράσεις σε όλο τον οργανισμό.

Μερικές φορές η ανοσολογική αντίδραση του οργανισμού ενεργοποιείται από μη παθογόνους παράγοντες (περιβαλλοντολογικά αλλεργιογόνα) με αποτέλεσμα οι παράγοντες αυτοί να προκαλούν αλλεργία ή υπερευαισθησία (άσθμα, κνίδωση, έκζεμα κτλ.). Τέτοιες ουσίες αποτελούν οι πρωτεΐνες που προέρχονται από τη γύρη (περίπτωση αλλεργικής ρινίτιδας) όπου η υπερβολική αντίδραση του ανοσοποιητικού στο αλλεργιογόνο εξασθενεί και καταβάλλει τον οργανισμό μας. Σε περιπτώσεις χρόνιας φλεγμονής, μειωνεται η ικανότητα του ανοσοποιητικού συστήματος να αναγνωρίζει τα δικά του κύτταρα και επιτίθεται στα ίδια τα όργανα που πρέπει να προστατεύσει (παθολογική αυτοανοσία). Αποτέλεσμα αυτού είναι η ανάπτυξη αυτοάνοσων νοσημάτων (ρευματοειδής αρθρίτιδα, συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, νόσος Crohn, ελκώδης κολίτιδα, κοιλιοκάκη κτλ). Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως οι παραπάνω, είναι απαραίτητη η ρύθμιση της ανοσολογικής απόκρισης ώστε να αντιμετωπιστούν τα συμπτώματα και να ελαχιστοποιηθούν οι παρενέργειες. Τα κορτικοστεροειδή αποτελούν μια κατηγορία ουσιών με αντιφλεγμονώδη δράση που αναστέλλουν την παραγωγή κυτοκινών.

Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε λοιπόν σε περιπτώσεις έξαρσης ιώσεων, κρυολογήματος και γενικότερα λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος προκειμένου να ενδυναμώσουμε το ανοσοποιητικό μας σύστημα; Αρχικά, ακολουθούμε τις κατευθυντήριες οδηγίες και το θεραπευτικό σχήμα του γιατρού μας που αποσκοπούν στην καλύτερη διάγνωση και θεραπεία. Επιπλέον, μπορούμε να ενισχύσουμε ακόμα περισσότερο το ανοσοποιητικό μας, με τη λήψη των συμπληρωμάτων διατροφής όπως το Echinaforce.

Διατροφή

Η διατροφή επηρεάζει σημαντικά την υγεία. Όμως, υπάρχουν ορισμένα είδη τροφών, τα οποία συμβάλλουν στην αύξηση των επιπέδων φλεγμονής με συνέπεια τον κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων ασθενειών. (1) Έρευνες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων συνδέθηκε με την εμφάνιση παχυσαρκίας, η οποία μας καθιστά περισσότερο επιρρεπείς σε ασθένειες εξαιτίας παραμέλησης της σωματικής δραστηριότητας. (2) Σε τέτοιες περιπτώσεις, είναι πιθανό η ανάρρωση να διαρκέσει περισσότερο χρόνο και ο οργανισμός να αργήσει να επανέλθει. (3)

Έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά ότι η βέλτιστη και αποτελεσματική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος έχει καθοριστικό ρόλο για τη διατήρηση της υγείας. Διατροφή πλούσια σε ωφέλιμες τροφές και υψηλής περιεκτικότητας σε θρεπτικά συστατικά αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς παράγοντες διατήρησης του μηχανισμού άμυνας του οργανισμού και της φυσιολογικής λειτουργίας του ανοσοποιητικού. Ένα αντιπροσωπευτικό παράδειγμα, αποτελεί η κατανάλωση ακατέργαστης ζάχαρης η οποία μπορεί να ανταγωνιστεί τη δράση της βιταμίνη C στον οργανισμό ως προς τα θρεπτικά συστατικά και την αντιοξειδωτική προστασία που προσδίδει σε αυτόν. (4)

Προκειμένου να ενισχύσετε τη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού σας συστήματος μπορείτε να υιοθετήσετε μια σωστή και ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε βιταμίνες και αντιοξειδωτικά. Για παράδειγμα: οι βιταμίνες Α, C, D βοηθούν στην προστασία, την υποστήριξη και τη διαμόρφωση των εκάστοτε λειτουργιών του ανοσοποιητικού συστήματος.

 

 

Σωματική άσκηση

Το ανοσοποιητικό σύστημα ενισχύεται ή αντίστοιχα επιβαρύνεται από κάθε δραστηριότητα της καθημερινότητάς σας και τις γενικότερες συνήθειές σας. Είναι σημαντικό να είστε σωματικά δραστήριοι καθώς η ήπια άσκηση ενισχύει την κυκλοφορία του αίματος, συμβάλλει στην αντιμετώπιση των φλεγμονών στο σώμα, ενώ βοηθά στη διαχείριση και μείωση του στρες. Ταυτόχρονα, μπορεί να επιταχύνει την ανάπτυξη και παραγωγή των λευκών αιμοσφαιρίων, κύτταρων που είναι υπεύθυνα για την άμυνα του οργανισμού. Σημαντικός επιβαρυντικός παράγοντας που επιδρά τόσο στη σωματική όσο και στη ψυχική υγεία είναι το άγχος. Το βραχυχρόνιο στρες μπορεί να είναι ευεργετικό, σε αντίθεση, με το μακροχρόνιο το οποίο θα εξασθενήσει σταδιακά το ανοσοποιητικό σας και θα σας καταστήσει ευάλωτους σε ασθένειες. Επομένως, προσπαθήστε να αποφύγετε αγχώδεις καταστάσεις και να περιορίσετε την πίεση στην καθημερινότητά σας. (5) Μελέτες έχουν δείξει ότι οι αγχώδεις καθημερινές παράλληλες δραστηριότητες δεν είναι ωφέλιμες τόσο για το ανοσοποιητικό όσο και για το σύνολο του οργανισμού. (6) Βάλτε την άσκηση στη ζωή σας, βρείτε μια ισορροπία, κάνοντας κάτι που σας αρέσει, κάτι που σας κάνει να αισθάνεστε καλά τόσο σωματικά όσο και ψυχικά.

Έλλειψη ύπνου

Ο ελλιπής ύπνος οδηγεί σε κόπωση. Με την κόπωση, ασκείστε λιγότερο και αυτό οδηγεί σε εξασθένιση της καλής φυσικής σας κατάστασης και έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος αδράνειας και διαταραγμένου ύπνου, που προκαλεί σωματικά συμπτώματα και αλλαγές στη διάθεση. Η έλλειψη ύπνου μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στην συναισθηματική μας υγεία και στη φυσιολογική λειτουργία του εγκεφάλου. Μπορεί να οδηγήσει σε κακή διάθεση, αρνητικό τρόπο σκέψης και ευαισθησία στον έλεγχο των παρορμήσεων. (7) (8)

Ο καλός ύπνος υποστηρίζει το ανοσοποιητικό μας σύστημα έτσι ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε «απειλή». Κατά τη διάρκεια του ύπνου ο οργανισμός μας παράγει και εκκρίνει ένα είδος πρωτεϊνών, τις κυτοκίνες, «καθήκον» των οποίων είναι να αντιμετωπίζουν πιθανές μολύνσεις και φλεγμονές. Σε περιπτώσεις μόλυνσης ή φλεγμονής, ή ακόμη και σε περιόδους στρες, η αυξημένη έκκριση κυτοκινών οδηγεί σε ενεργοποίηση της ανοσολογικής απόκρισης. Ωστόσο, όταν δεν κοιμόμαστε επαρκώς και βαθιά, παρατηρείται μείωση της παραγωγής αυτών των πρωτεϊνών που συνοδεύεται από μείωση παραγωγής αντισωμάτων που καταπολεμούν τις μολύνσεις. Ο παραπάνω μηχανισμός σχετίζεται άμεσα με την ετοιμότητα ή όχι του ανοσοποιητικού μας συστήματος, όσον αφορά την προσπάθειά του να καταπολεμήσει τις λοιμώξεις. (9)

Τι μπορείτε να κάνετε: Δοκιμάστε κάποιες στρατηγικές για να βελτιώσετε την ποιότητα του ύπνου σας:
1. Καθορίστε συγκεκριμένη ώρα ύπνου και αφύπνισης, που θα τηρείτε καθημερινά
2. Κοιμηθείτε όταν είστε κουρασμένοι. Σύμμαχός σας στην καταπολέμηση της αϋπνίας είναι το Dormeasan της A.Vogel. Το Dormeasan συνδυάζει τη βαλεριάνα και το λυκίσκο, βότανα γνωστά από την αρχαιότητα για τις ηρεμιστικές και αγχολυτικές τους ιδιότητες. Με το Dormeasan θα αντιμετωπίσετε την αϋπνία με φυσικό τρόπο.

Επιβλαβείς ουσίες

Το κάπνισμα και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να βλάψει την ικανότητα του ανοσοποιητικού συστήματος να αναγνωρίζει και να ανταποκρίνεται στα παθογόνα καθιστώντας τον οργανισμό πιο ευαίσθητο σε βακτηριακές και ιογενείς λοιμώξεις. Γι' αυτό είναι σημαντικό να υιοθετήσετε ισορροπημένη διατροφή και να αποφύγετε την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.

Τι μπορείτε να κάνετε: Επιλέξτε κόκκινο κρασί που προσδίδει οφέλη στην υγεία σε συνδυασμό με υγιεινά γεύματα μεσογειακής κυρίως διατροφής. (10)

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Iddir, M., Brito, A., Dingeo, G., Fernandez Del Campo, S., Samouda, H., La Frano, M., & Bohn, T. (2020). Ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, μείωση της φλεγμονής και του οξειδωτικού στρες μέσω της ισορροπημένης δίαιτας και της διατροφής: Εκτιμήσεις κατά τη διάρκεια της κρίσης COVID-19. Nutrients, 12(6), 1562.

2. De Frel, D. L., Atsma, D. E., Pijl, H., Seidell, J. C., Leenen, P. J. M., Dik, W. A., & van Rossum, E. F. C. (2020). Οι επιπτώσεις της παχυσαρκίας και του καθημερινού τρόπου ζωής στο ανοσοποιητικό σύστημα, προδιάθεση και ευαισθησία σε λοιμώξεις όπως το COVID-19. Frontiers in Nutrition, 7.

3. Fedele, D., De Francesco, A., Riso, S., & Collo, A. (2020). Υποσιτισμός και ανεπάρκεια ιχνοστοιχείων κατά την διάρκεια της πανδημίας Covid-19: Μια επισκόπηση. Nutrition, 111016.

4. Chen, L., Jia, R., Qiu, C., & Ding, G. (2005). Η υπεργλυκαιμία αναστέλλει την πρόσληψη του δεϋδροασκορβικού οξέος στο σωληνοειδές επιθηλιακό κύτταρο. American Journal of Nephrology, 25(5), 459–465.

5. Da Silveira, M. P., da Silva Fagundes, K. K., Bizuti, M. R., Starck, É., Rossi, R. C., & de Resende e Silva, D. T. (2020). Η Σωματική άσκηση ως εργαλείο ενίσχυσης του ανοσοποιητικού συστήματος κατά του COVID-19: Μια ολοκληρωμένη ανασκόπηση της τρέχουσας βιβλιογραφίας. Clinical and Experimental Medicine.

6. Nieman, D. C., & Pedersen, B. K. (1999). Ανοσολογική Λειτουργία και Άσκηση. Sports Medicine, 27(2), 73–80.

7. Mushtaq, R. (2014). Σχέσεις μεταξύ της μοναξιάς και συναφών ψυχιατρικών διαταραχών με την σωματική υγεία; Μια ανασκόπηση των ψυχολογικών πτυχών της μοναξιάς. Journal of Clinical and Diagnostic Research.

8. Buckley T, Sunari D, Marshall A, Bartrop R, McKinley S, Toer G (2012). Βιολογικές συσχετίσεις του πένθους με τις επιπτώσεις των παρεμβάσεων του πένθους. Διάλογοι Clin Neurosci, 14(2): 129-39.

9. Besedovsky, L., Lange, T., & Born, J. (2011). Ανοσολογική λειτουργία και ύπνος. Pflügers Archiv - European Journal of Physiology, 463(1), 121–137.

10. Romeo, J., Wärnberg, J., Nova, E., Díaz, L. E., Gómez-Martinez, S., & Marcos, A. (2007). Ανοσοποιητικό σύστημα και ήπια κατανάλωση αλκοόλ: Μια ανασκόπηση. British Journal of Nutrition, 98(S1).